Một góc trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh, nơi tập trung nguồn vốn, giao dịch, hàng hóa, tài chính... sẽ được vận dụng tối ưu nhằm xây dựng Thành phố trở thành đô thị thông minh đến năm 2025 Ảnh: Ngọc Hà - TTXVN Bức tranh kinh tế tháng 2 năm nay đã có nhiều điểm sáng như chỉ số sản xuất công nghiệp công nghiệp tăng cao; các ngành thương mại và dịch vụ tiếp tục duy trì sự tăng trưởng; kim ngạch xuất khẩu tăng trên 10%; vốn đầu tư thực hiện từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tăng; lạm phát được kiểm soát ở mức phù hợp. Đáng chú ý, số doanh nghiệp thành lập mới và doanh nghiệp quay trở lại hoạt động tăng 46,2%....
Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều chuyên gia, nền kinh tế Việt Nam còn nhiều khó khăn, thách thức và đặc biệt là còn nhiều yếu tố rủi ro khó lường từ diễn biến dịch bệnh, lạm phát và tình hình căng thẳng ở Ukraine.
* Xu hướng phục hồi, tăng trưởng nhanh trở lại
Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định, tháng 2 và 2 tháng đầu năm 2022, tình hình kinh tế - xã hội tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực. Hầu hết các ngành, lĩnh vực, địa phương trong xu hướng phục hồi và tăng trưởng nhanh trở lại.
Cụ thể, báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy, trong tháng 2/2022, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 2 tháng đầu năm, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 5,4%; trong đó ngành chế biến, chế tạo tăng 6,1%.
Các ngành thương mại và dịch vụ tiếp tục duy trì sự tăng trưởng, đặc biệt ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống, du lịch đã có những dấu hiệu khởi sắc so với cùng kỳ năm 2021.
Theo đó, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 2/2022 tăng 3,1% so với cùng kỳ năm trước; trong đó doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống tăng 12,6% và doanh thu du lịch lữ hành tăng 39,4%. Vận chuyển hành khách tháng 2/2022 tăng 13,1% và luân chuyển hành khách tăng 10% so với tháng trước.
Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa 2 tháng đầu năm 2022 đạt 108,52 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước. Ảnh minh họa: Tuấn Kiệt- TTXVNTổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa 2 tháng đầu năm 2022 đạt 108,52 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 53,79 tỷ USD, tăng 10,2%; kim ngạch nhập khẩu đạt 54,73 tỷ USD, tăng 15,9%.
Ước tính tổng số doanh nghiệp thành lập mới và doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong 2 tháng đầu năm 2022 đạt 42,6 nghìn doanh nghiệp, tăng 46,2% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tín hiệu khả quan cho phát triển doanh nghiệp trong năm 2022.
Cùng với đó, lạm phát được kiểm soát ở mức phù hợp, bình quân 2 tháng đầu năm 2022, CPI tăng 1,68% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 0,67%.
Nổi bật, vốn đầu tư thực hiện từ nguồn vốn ngân sách nhà nước 2 tháng đầu năm ước đạt 8,8% so với kế hoạch, tăng 10,4% so với cùng kỳ năm trước; thu hút vốn FDI tiếp tục phục hồi; trong đó, vốn đăng ký điều chỉnh tăng cao tới 123,8% cho thấy, nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục tin tưởng vào môi trường đầu tư Việt Nam và mở rộng sản xuất kinh doanh trong bối cảnh chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội được triển khai thực hiện.
Tuy nhiên, bức tranh kinh tế tháng 2 cũng cho thấy thực tế còn nhiều khó khăn khi dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Số ca mắc mới ghi nhận hằng ngày trong cộng đồng tăng ở nhiều địa phương, đặc biệt là tại Hà Nội. Theo đó, một bộ phận người lao động phải nghỉ việc để điều trị, cách ly gây tình trạng thiếu lao động tạm thời; các cân đối lớn của nền kinh tế còn tiềm ẩn những rủi ro.
Hiện nay, giá thức ăn chăn nuôi, giá phân bón và nguyên vật liệu đầu vào vẫn ở mức cao, đặc biệt giá xăng, giá dầu liên tục tăng đã gây áp lực đến các hoạt động sản xuất kinh doanh của nền kinh tế.
Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nên hoạt động của các ngành thương mại và dịch vụ trong 2 tháng đầu năm 2022 tiếp tục giảm, hoặc tăng thấp so với cùng kỳ năm 2021.
Bên cạnh đó, thị trường xuất nhập khẩu chịu nhiều tác động khủng hoảng tại Ukraine. Lạm phát chịu sức ép từ thiếu nguồn cung, giá xăng tăng cao; hoạt động sản xuất của doanh nghiệp còn gặp khó khăn; thương mại, dịch vụ vẫn chịu nhiều ảnh hưởng của dịch bệnh...
* Yếu tố nền tảng đảm bảo phục hồi kinh tế
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự báo, tình hình tháng 3 và những tháng tới sẽ tiếp tục có khó khăn, thách thức nhiều hơn thuận lợi và nhiều diễn biến không dự báo được.
Do đó, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương theo dõi, dự báo sát tình hình, quyết liệt thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội năm 2022, triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội, đặc biệt là nhiệm vụ phải hoàn thành trong quý I/2022.
Để kịp thời có giải pháp khắc phục khó khăn, đồng thời chủ động khai thác các cơ hội nhằm đạt được kết quả phát triển kinh tế - xã hội cao nhất, Tổng cục Thống kê cũng đề xuất tập trung ưu tiên triển khai đồng bộ, hiệu quả Chương trình phòng, chống dịch COVID-19 để thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh. Đây là yếu tố nền tảng để đảm bảo cho sự phục hồi của nền kinh tế.
Bên cạnh đó, các địa phương đẩy mạnh phục hồi và phát triển sản xuất các ngành công nghiệp, nông nghiệp. Theo đó, cần theo dõi sát diễn biến thị trường xăng, dầu thế giới và trong nước; có các giải pháp bảo đảm cung cầu xăng, dầu trong nước và hạn chế mức tăng giá. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp ở nhiều quốc gia trên thế giới; căng thẳng giữa Liên bang Nga và Ukraine; cạnh tranh thương mại càng thêm gay gắt; thế giới đang đối mặt với nguy cơ khủng hoảng kinh tế - xã hội…
Doanh nghiệp Bến Tre đóng gói trái cây xuất khẩu. Ảnh minh họa: TTXVNBộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Liên bang Nga và Ukraine một lượng hàng hoá không lớn nhưng cũng có sự lan toả ra khu vực thị trường liên minh Á- Âu là khu vực Việt Nam đã ký Hiệp định thương mại tự do (FTA).
“Do đó, sự đứt gãy này sẽ tác động đến cả những thị trường liên đới khác và liên quan đến các giao dịch thanh toán với các doanh nghiệp. Chưa kể, Việt Nam phải lường trước được những tác động đến vấn đề tỷ giá, ngoại tệ, phương thức thanh toán… do xung đột này gây ra”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nêu rõ.
Đặc biệt, nhằm đa dạng hoá thị trường xuất nhập khẩu, đảm bảo luồng hàng hoá được lưu thông thông suốt, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương trong việc đánh giá, dự báo tình hình một cách kịp thời chính xác, cùng nhau tìm giải pháp ổn định sản xuất và cung ứng cho thị trường trong nước đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu hàng hoá nông nghiệp.
Cùng với đó, Bộ Công Thương đề xuất các ngành, lĩnh vực cần có phương án, giải pháp cung cấp, cân đối hàng hóa thiết yếu trên thị trường trong điều kiện các nguồn cung truyền thống có thể bị suy giảm; phát triển mạnh thị trường trong nước gắn với thúc đẩy xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tìm kiếm thị trường mới... Đồng thời, triển khai mạnh mẽ, hiệu quả các giải pháp phục hồi và ổn định, phát triển thị trường lao động; kết nối cung cầu, điều tiết thị trường lao động, đáp ứng đủ lao động cho các địa phương công nghiệp trọng điểm.
Đặc biệt, Chính phủ hỗ trợ hiệu quả doanh nghiệp tiếp cận vốn để phục hồi sản xuất - kinh doanh, nhanh chóng triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất tín dụng 2% đối với các khoản vay thương mại trong chương trình hỗ trợ phục hồi theo Nghị quyết 11/NQ-CP.
Ngoài ra, Chính phủ có các giải pháp phù hợp để tiếp tục duy trì ổn định thị trường tiền tệ, thị trường ngoại hối. Theo đó, điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế và góp phần thúc đẩy phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội.
Nhận định về triển vọng kinh tế thời gian tới, TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng, với việc tích cực triển khai các chính sách hỗ trợ phục hồi nền kinh tế, đặc biệt là Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là cơ sở để kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam và kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp sẽ tiếp tục phục hồi và tăng trưởng nhanh hơn trong thời gian tới.
Đối với tác động từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, ông Lâm cũng cho rằng, có thể ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn, song trong trung và dài hạn, Việt Nam vẫn được đánh giá tăng trưởng ổn định. Tuy nhiên, nền kinh tế trong nước có thể chịu tác động của lạm phát khi giá dầu lên quá cao từ cuộc chiến kéo dài./.
