Thống đốc ngân hàng Trung Quốc tuyên bố: “Không từ bỏ mục tiêu kiềm chế công nghiệp fintech”

Fintech mang diện mạo ra sao tại Trung Quốc?

Thực tế, công nghiệp Fintech đã phát triển nhanh chóng ở Trung Quốc trong những năm gần đây. Các công nghệ như AI, Big Data, lưu trữ đám mây và blockchain đã và đang thúc đẩy quá trình chuyển đổi kỹ thuật số của các tổ chức tài chính. Các sản phẩm và ứng dụng công cụ ngày càng đa dạng, trong khi các dịch vụ tài chính đã có bước phát triển vượt bậc về hiệu quả và sự hòa nhập.

Việc sử dụng nhiều hơn dịch vụ thanh toán điện tử, đặc biệt là thanh toán di động đã làm cho các dịch vụ tài chính cơ bản dễ tiếp cận hơn, đặc biệt là ở một số khu vực kém phát triển nơi nhiều khách hàng chưa được phục vụ, trong khi đó các công ty Fintech có thể phục vụ họ với chi phí thấp hơn. Tỷ lệ tăng trưởng kép của hoạt động kinh doanh thanh toán di động phi ngân hàng ở Trung Quốc dẫn đầu bởi Alipay và WeChat Pay là 75% từ năm 2015 đến năm 2019, với tỷ lệ thâm nhập thanh toán di động là 86%. Hiện tại, việc gửi tiền, rút tiền và chuyển tiền có thể được thực hiện trong thời gian thực. Tiêu dùng trực tuyến đang bùng nổ và cuộc sống trở nên thuận tiện hơn đối với người dân thành thị và nông thôn.

Fintech đã cải thiện các dịch vụ cho vay đối với các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ cũng như các doanh nghiệp tự do. Được hỗ trợ bởi công nghệ kỹ thuật số, các tổ chức tài chính có thể số hóa toàn bộ quy trình phê duyệt tín dụng và kiểm soát rủi ro, cho phép họ cung cấp dịch vụ nhanh hơn, xác định rủi ro tốt hơn và phục vụ nhiều người hơn. Trong khi đó, sự phụ thuộc vào tài sản thế chấp được giảm bớt, đáp ứng tốt nhu cầu tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.

Ngoài ra, Fintech cũng giúp trẻ hóa nông thôn, nhà nước có thể giám sát động sản xuất và hoạt động của nông nghiệp, lâm nghiệp, chăn nuôi và đánh bắt cá thông qua các công nghệ như viễn thám vệ tinh, hàng rào điện tử và blockchain. Những công nghệ này có thể thúc đẩy tích hợp sâu hơn các dòng vốn, hậu cần và dòng sản phẩm, làm cho việc cung cấp tài chính dễ tiếp cận hơn đối với nông nghiệp, đồng thời giúp hiện đại hóa ngành nông nghiệp. Do nông dân thiếu trình độ kỹ thuật số cao nên hệ thống fintech giúp đỡ dân cư nông thôn tiếp cận và thoải mái giao dịch trên các dòng tài chính.

Tăng quy định Fintech để ngăn ngừa rủi ro

Trung Quốc là nước đi trước trong lĩnh vực Fintech. Trong những ngày đầu của Fintech, các cơ quan tài chính đã thiết lập một môi trường pháp lý thận trọng nhưng toàn diện để phát triển Fintech. Tuy nhiên, một số vấn đề trở nên nổi cộm trong bối cảnh sự gia tăng nhanh chóng của fintech, bao gồm khả năng lây nhiễm rủi ro chéo và đa ngành cao hơn, khi các tổ chức thanh toán bắt đầu cung cấp bảo hiểm, tín dụng vi mô, quản lý quỹ và các sản phẩm tài chính khác vượt ngoài tầm quản lý, và khả năng độc quyền thị trường, cạnh tranh không công bằng từ đó cũng có thể xảy ra.

Vì vậy, Trung Quốc sẽ tiếp tục giám sát ngành công nghiệp fintech, kiềm chế các hành vi độc quyền của các công ty fintech, và tăng cường bảo vệ quyền riêng tư của người tiêu dùng và bảo mật dữ liệu, Thống đốc ngân hàng Trung Quốc Yi Gang thẳng thừng cho biết.

Yi lưu ý rằng, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ tài chính ở Trung Quốc đã tạo điều kiện thúc đẩy tăng trưởng thương mại điện tử và xóa đói giảm nghèo. Tuy nhiên, các hành vi sai trái trong lĩnh vực này đã mang lại thách thức lớn cho công tác giám sát.

Ông cho biết, sự phát triển liên tục của fintech đã mang đến những thách thức mới cho các cơ quan quản lý Trung Quốc. Ví dụ, một số công ty nền tảng hàng đầu đã tung ra các dịch vụ thông tin tín dụng cá nhân mà không có giấy phép. Một số thậm chí còn lấn át các hoạt động giao dịch tài chính của ngân hàng truyền thống thông qua việc cung cấp "các sản phẩm tài chính internet tự lập nhưng cạnh tranh không công bằng, luồn lách quy định…

Yi nhấn mạnh trong bài phát biểu rằng, bất kỳ "kết nối không phù hợp" nào giữa hệ thống thông tin tài chính và kinh doanh trong các công ty fintech nên bị cắt bỏ để ngăn chặn các hoạt động độc quyền phát sinh từ cái gọi là hiệu ứng vòng kín giữa "hiệu ứng mạng dữ liệu-kinh doanh tài chính" không được kiểm soát, cấp phép.

Trong bối cảnh đó, các cơ quan quản lý của Trung Quốc đang cố gắng đạt được sự cân bằng giữa khuyến khích phát triển fintech và ngăn ngừa rủi ro tài chính. Đầu tiên, Yi Gang nhấn mạnh rằng tất cả các hoạt động tài chính phải được quản lý và cấp phép. Trong khi đó, ông yêu cầu các tổ chức thanh toán tái tập trung vào hoạt động kinh doanh thanh toán ban đầu và tách các công cụ thanh toán khỏi các sản phẩm tài chính khác. 

Thứ hai, ông cho rằng Trung Quốc đã tăng gấp đôi nỗ lực chống độc quyền bằng cách xuất bản Nguyên tắc chống độc quyền cho nền kinh tế nền tảng và yêu cầu các công ty nền tảng đảm bảo quyền tự do lựa chọn các phương án thanh toán của người tiêu dùng. Thứ ba là yêu cầu các công ty nền tảng cải thiện quản trị công ty, và thực hiện các yêu cầu quy định thận trọng trong việc tiến hành các hoạt động kinh doanh cho vay và tiền gửi, bảo hiểm và quỹ trên Internet.

Ngoài ra, các doanh nghiệp tài chính phải được cấp phép hoạt động; tường lửa phải được thiết lập giữa các bộ phận khác nhau của doanh nghiệp, như bảo hiểm và quản lý tài sản để ngăn ngừa rủi ro liên ngành; và liên kết trực tiếp giữa các dịch vụ thông tin phi ngân hàng và ngân hàng phải được cắt giảm.

Yi Gang còn chia sẻ, Ngân hàng trung ương sẽ làm việc với các cơ quan chống độc quyền để ngăn chặn các công ty lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường fintech, và tích cực đối phó với các vấn đề độc quyền mới, Yi cho biết tại cuộc họp của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế Trung Quốc.

Cũng theo bài phát biểu của Yi được công bố trên trang web của ngân hàng trung ương, vì được thúc đẩy bởi các công ty công nghệ lớn, lĩnh vực thanh toán di động của Trung Quốc phát triển nhanh chóng, với tỷ lệ thâm nhập thanh toán di động là 86%, nên Trung Quốc sẽ thực hiện các quy định yêu cầu các công ty nền tảng công nghệ tham gia vào hoạt động kinh doanh tài chính phải thành lập công ty sở hữu tài chính độc lập riêng biệt để có sự quản lý chặt chẽ, rõ ràng.

Trong tương lai, Yi Gang cho rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục đạt được sự cân bằng tinh tế giữa phát triển và quy định để hỗ trợ sự đổi mới lành mạnh và sự phát triển ổn định của nền kinh tế nền tảng. Một mặt sẽ giải phóng sự năng động của các thực thể thị trường và năng lực đổi mới công nghệ, thúc đẩy các công ty nền tảng nâng cấp các dịch vụ tài chính, và do đó tăng cường khả năng cạnh tranh quốc tế. Mặt khác, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ theo đuổi quy định nghiêm ngặt và công bằng, bảo vệ quyền sở hữu dữ liệu và quyền riêng tư, đồng thời bảo vệ một sân chơi tài chính bình đẳng.

Trên hết, vì bản chất xuyên biên giới, xuyên ngành và xuyên khu vực của fintech và vì là một nền kinh tế nền tảng, có nghĩa là các cơ quan quản lý trên toàn thế giới nên làm việc cùng nhau. Trung Quốc sẽ tăng cường hơn nữa hợp tác trong các lĩnh vực như chống độc quyền, quy định dữ liệu và bảo vệ người tiêu dùng với cộng đồng quốc tế, bao gồm cả các đối tác như Đức, tăng cường phối hợp quản lý và cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái fintech cởi mở, toàn diện và an toàn.