Một cuộc họp trực tuyến của nhà thờ St. Matthew's United, Toronto
Giải pháp tối ưu trong hoàn cảnh đại dịch
Do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, hầu như các nhà thờ bị đóng cửa. Những nghi lễ thường thức đối với người quá cố đều bị hạn chế do việc ngăn cấm tiếp xúc. Nhiều cộng đồng đức tin trong nhà thờ Thống nhất Canada đang áp dụng và chia sẻ các dịch vụ thờ phụng trực tuyến. Đây là hình thức mới để cung cấp dịch vụ nghi lễ và duy trì kết nối với mỗi người trong thời gian đầy thử thách của đại dịch.
Có một số công nghệ khác nhau có thể được sử dụng để chia sẻ các dịch vụ thờ phụng trực tuyến. Các cộng đồng đức tin đang sử dụng Facebook Live, Zoom, YouTube và các nền tảng khác để phát trực tuyến dịch vụ của họ. Các nguồn tài nguyên công nghệ khác cũng đang được khai thác và phát triển để giúp các tín đồ chia sẻ sự thờ phụng trực tuyến.
Tại Canada mỗi tín đồ đều tham khảo những địa chỉ nhà thờ cung cấp dịch vụ thờ phụng trực tuyến bằng bản đồ hướng dẫn được cung cấp. Đó là các buổi thờ phụng được phát trực tuyến trên nền tảng Internet tại địa phương hoặc các vùng khác. Bản đồ hướng dẫn các nhà thờ đang cung cấp dịch vụ này giúp cho tín đồ có thể lựa chọn địa điểm để kết nối và tham gia thờ phụng trực tuyến. Các tín đồ tôn giáo cũng được khuyến khích thêm liên kết đến buổi phát trực tiếp thờ phụng của riêng mình thông qua bản đồ.
Tạp chí Broadview (trước đây là The United Church Observer ) cũng đưa ra danh sách các cộng đồng tín ngưỡng của Giáo hội Thống nhất với các dịch vụ thờ cúng trực tuyến.
Điều đặc biệt là những dịch vụ thờ phụng trực tuyến này luôn có sẵn nhiều nội dung để giúp các cộng đồng đức tin hiểu biết hơn khi sử dụng dịch vụ. Họ lưu trữ các nội dung thờ cúng trên các nền tảng công nghệ khác nhau. Các nội dung của buổi thờ phụng trực tuyến như: âm nhạc, lời bài hát, sự sắp xếp, phục vụ, các bài đọc thánh thư và các bài đọc khác đều đầu tư và phổ biến trên các trang mạng và có bản quyền sở hữu. Thậm chí, các nhà thờ luôn cập nhật mới các nội dung mới về đọc kinh, các chủ đề cầu nguyện khác.
Các kế hoạch thờ cúng và lịch trình nghi lễ được ủy ban thờ phụng của giáo hội Thống nhất thiết lập. Thậm chí, các hội thảo, diễn đàn về chủ đề thờ phụng trực tuyến được các website của nhà thờ chia sẻ nhằm mang lại những phương pháp hay nhất để trình bày và thực hiện sự thờ phụng trực tuyến. Thông qua đó, kết nối và chia sẻ thêm cho các tín đồ giúp họ có những hiểu biết sâu sắc từ những người trong thánh chức trên khắp đất nước, những người đang khám phá ra những cách mới để chia sẻ hành trình đức tin trực tuyến trong COVID-19.
Các bản ghi về các hội thảo trên website đề cập đến các khía cạnh khác của cuộc sống hội thánh trong COVID-19 (chẳng hạn như tài chính của hội, mục vụ cho trẻ em và thanh thiếu niên) cùng các vấn đề khác… Các bản ghi của nội dung các chương trình trước đó cũng có sẵn cho các tín đồ tham khảo.
Sử dụng công nghệ trong thờ phụng trực tuyến
Có một số công nghệ khác nhau có thể được sử dụng để chia sẻ các dịch vụ thờ phụng trực tuyến. Các cộng đồng có đức tin đang sử dụng Facebook Live, Zoom, YouTube và các nền tảng khác để phát trực tuyến dịch vụ của họ.
Các tài nguyên giúp tín đồ quản lý công nghệ cần thiết để chia sẻ sự thờ phụng trực tuyến. Techsoup cung cấp tài khoản Zoom với mức giá giảm đáng kể cho các tổ chức phi lợi nhuận đã đăng ký như các cộng đồng đức tin.
Hội đồng khu vực Shining Waters đã phát triển các công nghệ phần mềm hữu ích để thu phóng cuộc gọi video. LeaderShift (Hội đồng khu vực miền núi Thái Bình Dương) đưa ra các phương pháp giúp những người đang sử dụng dịch vụ thờ phụng trực tuyến cảm thấy gần gũi hơn với cộng đồng khi cầu nguyện.
Các nhà lãnh đạo có thể đăng nội dung bài giảng trên trang web hoặc Facebook của họ hoặc gửi qua e-mail cho các thành viên. Tin nhắn về hoạt động tín ngưỡng có thể được gửi từ mục sư qua e-mail, tin nhắn và các phương thức liên lạc trực tuyến thông thường đến các tín đồ.
Đặc biệt, các đơn vị cung cấp dịch vụ thờ phụng trực tuyến luôn cập nhật các lời cầu nguyện liên quan đến COVID-19 trên website của họ. Hội đồng Giáo hội Thế giới cũng đã thu thập những lời cầu nguyện khắp nơi trên thế giới để sử dụng trong đại dịch.
Để kỷ niệm một năm kể từ khi Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố đại dịch, Hội đồng các Nhà thờ Thế giới đã tạo ra cuốn sách điện tử mà các tín đồ có thể tải xuống để đọc. Sách này được thiết kế để các cá nhân và hội thánh sử dụng và cho mục vụ.
Thông qua các hình thức trực tuyến này, các tín đồ có thể đóng góp cho các cộng đồng tín ngưỡng địa phương của họ bằng cách chuyển tiền được ủy quyền trước, gửi séc có thời hạn hoặc chuyển khoản điện tử.
Tính tâm linh và hiệu quả của việc thờ phụng trực tuyến, xu hướng và ứng dụng ở Việt Nam
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Manchester Metropolitan và Đại học Chester đã khảo sát với hàng trăm tín đồ công giáo và giáo sĩ về nhận thức của họ về đời sống tôn giáo trên không gian mạng trong đại dịch COVID-19. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, việc thờ cúng kỹ thuật số không hề giảm tính tâm linh hơn, ý nghĩa hiệu quả. Thậm chí, số người tham dự trực tuyến cao hơn so với thời kỳ trước đại dịch và mọi người đã thích nghi được với đời sống tôn giáo trên nền tảng trực tuyến này.
Rõ ràng, việc thờ phụng trực tuyến mở ra cánh cửa cho những người không thể hoặc không muốn trực tiếp tham dự sự thờ phụng do đại dịch, đời sống tôn giáo cho công chúng vì thế được mở ra rộng rãi hơn nhờ sự kết nối không biên giới trên môi trường mạng. Thực tế này cho thấy, COVID-19 có khả năng đã thúc đẩy xu hướng hiện có hướng tới trải nghiệm tôn giáo kỹ thuật số hơn.
Tiến sĩ Josh Edelman, chuyên gia nghiên cứu về tôn giáo kỹ thuật số cho biết: "Trong cuộc khủng hoảng này, mọi người đã tìm thấy ý nghĩa, sự ổn định và cộng đồng khi tham gia vào các nghi lễ của đức tin của họ. Công nghệ kỹ thuật số đã làm cho điều đó trở nên khả thi, ngay cả trong thời kỳ xã hội xa cách, và đó là một lợi ích tuyệt vời. Chúng tôi hy vọng các nhà lãnh đạo tôn giáo suy nghĩ thấu đáo về các khả năng và thách thức của công nghệ kỹ thuật số. Để khi công nghệ này được sử dụng theo cách hữu ích, sẽ mở ra nhiều cơ hội phát triển cho đời sống tôn giáo".
Ở Việt Nam, trước diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, các nhà thờ cũng thực hiện các nghi lễ tín ngưỡng trực tuyến. Đời sống tôn giáo kỹ thuật số đã hiện diện trong các sự kiện cụ thể trong cuộc sống, từ đám tang, đến đám cưới, nghi lễ sinh đẻ và việc tuân thủ các ngày lễ. Số lượng người tham dự các dịch vụ thờ phụng trực tuyến đã cao hơn.
Như vậy rõ ràng, đại dịch đã thúc đẩy quá trình tiến tới số hóa vốn đã là xu hướng tất yếu. Nó cũng khiến mọi người nhận thức rõ hơn về những gì là lợi ích và cơ hội số hóa. Thách thức đối với các cộng đồng tôn giáo trong tương lai sẽ là duy trì những điều tốt đẹp, chẳng hạn như tăng khả năng tiếp cận, đồng thời mang lại cảm giác cộng đồng và kết nối trên nền tảng trực tuyến với những lợi ích to lớn.