Chuyển đổi số được xác định là một trong những hướng đi quan trọng thúc đẩy các hợp tác xã nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững, thích ứng với thị trường. Tuy nhiên, làm sao để các hợp tác xã có thể ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất và quản lý hiệu quả là vấn đề cần bàn và triển khai trong thời gian tới.
Thông tin này được ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam nhấn mạnh tại hội thảo “Phát triển mô hình hợp tác xã thông minh, chuyển đổi số thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam” tổ chức sáng 15/10 tại Hà Nội.
Hội thảo nằm trong khuôn khổ hợp tác giữa Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Tổ chức Oxfam tại Việt Nam nhằm hướng đến xác định các giải pháp hiệu quả hỗ trợ hơp tác xã nông nghiệp thực hiện quá trình chuyển đổi số thành công, giúp phát triển hợp tác xã hiệu quả trong thời đại 4.0 và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Theo ông Nguyễn Ngọc Bảo, Trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam hiện nay, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, ổn định giá cả và kiềm chế lạm phát, tăng kim ngạch xuất khẩu, tái cơ cấu nền kinh tế…. Tuy nhiên, khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế, tốc độ tăng trưởng còn thấp so với các khu vực kinh tế khác, tỉ lệ đóng góp vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) chưa đáp ứng yêu cầu.
Thống kê cho thấy, trong 1.718 hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao, chỉ có 240 hợp tác xã sử dụng phần mềm quản lý và sản xuất thông minh, chiếm 1,5%; trong đó, các hợp tác xã này chỉ tập trung vào ứng dụng công nghệ tưới tiêu, hệ thống nhà lưới, dán tem truy xuất nguồn gốc. Còn ứng dụng chuyển đổi số vào khâu chế biến, quản lý hợp tác xã, kinh doanh sản phẩm chưa thực sự được chú trọng…
Điều này khiến các hợp tác xã nông nghiệp rơi vào tình trạng không quản lý hiệu quả các nguồn lực và hạn chế sự tương tác giữa các tác nhân liên quan đến hệ sinh thái. Hơn nữa, mô hình sản xuất nhỏ lẻ, kém hiệu quả và thiếu liên kết chuỗi giá trị vẫn luôn là rào cản trong phát triển các hợp tác xã nông nghiệp.
Do vậy, để tháo gỡ những rào cản này, bên cạnh đầu tư công nghệ chế biến, chú trọng phát triển thị trường thì chuyển đổi số và áp dụng công nghệ thông tin được xem là giải pháp hiệu quả cho phát triển nông nghiệp Việt Nam nói chung và các hợp tác xã nông nghiệp nói riêng trong giai đoạn hiện nay.
Đánh giá cao việc chuyển đổi số có ý nghĩa quan trọng, thúc đẩy sản xuất hàng hoá có chất lượng và mở ra cơ hội phát triển nhanh, bền vững của các doanh nghiệp, hợp tác xã, ông Phạm Quang Tú- Phó Giám đốc Tổ chức Oxfam tại Việt Nam cho biết, Tổ chức Oxfam đã, đang và sẽ làm việc với các bên liên quan nhằm tận dụng sức mạnh của công nghệ thông tin trong các hoạt động hỗ trợ người dân và các cộng đồng yếu thế tham gia hiệu quả vào nền kinh tế số và xã hội số. Qua đó, góp phần xây dựng một nền kinh tế nhân văn, lấy con người làm trung tâm và không ai bị bỏ lại phía sau.
Theo số liệu khảo sát, đánh giá tình hình chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin tại một số hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Hoà Bình, Quảng Trị và Sóc Trăng, ông Trần Tuấn Việt, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin tuyên truyền Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho rằng, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý và điều hành chỉ ở mức cơ bản, tỷ lệ hợp tác xã nông nghiệp chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin còn thấp.
Hơn nữa, các hợp tác xã này chủ yếu là ứng dụng các công nghệ tự động hoá, hoạt động xúc tiến thương mại thông qua các ứng dụng công nghệ thông tin chưa đa dạng, chủ yếu là sử dụng các trang mạng xã hội theo hướng đơn giản, chi phí thấp.
Theo bà Nguyễn Thành Thực, Uỷ viên Ban chấp hành Hiệp hội nông nghiệp số Việt Nam, việc liên kết các nông hộ sản xuất nhỏ lẻ theo ngành nghề thành khối kinh tế hợp tác hình thành các hợp tác xã trên cơ sở số hoá, minh bạch thông tin, giám sát thuận tiện, mục tiêu “Cùng mua – Cùng làm – Cùng bán” sẽ tiết giảm các chi phí sản xuất, kết nối thị trường, thuận tiện hơn.
Không chỉ vậy, các hộ nông dân sẽ kết nối với nhau trên nền tảng số, giám sát trực tiếp, minh bạch thông tin. Đặc biệt, sẽ đảm bảo tránh việc giả mạo sản phẩm của những cơ sở có chứng chỉ chất lượng cao, nhất là việc giả mạo mã vùng trồng, mã xưởng khi xuất khẩu.
Tại hội thảo, PGS. TS Phạm Quang Hà, Chủ tịch Hội đồng Khoa học, Hợp tác xã nông nghiệp số Việt Nam cũng đã gợi ý việc xây dựng hợp tác xã thông minh hình thành tính chuyên nghiệp của các hoạt động hiện trường, trên đồng ruộng dựa trên công nghệ cao, công nghệ sinh học, nông nghiệp chính xác.
Ngoài ra, các hợp tác xã này cần xây dựng chuỗi cung ứng và tiêu thụ sản phẩm thông qua hệ thống bán buôn và bán lẻ, xây dựng sản phẩm thương hiệu riêng.
Tiếp thu các ý kiến đóng góp tại hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Bảo khẳng định: Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sẽ tổng hợp báo cáo các cơ quan chức năng để tham mưu các chính sách và giải pháp nhằm hỗ trợ các hợp tác xã nông nghiệp trong áp dụng chuyển đổi số và công nghệ thông tin.
Cùng với đó, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đề nghị tổ chức Oxfam đồng hành với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các đơn vị liên quan trong việc hỗ trợ nâng cao chất lượng nhân lực tại các hợp tác xã nông nghiệp, hạ tầng thiết bị cơ bản phục vụ chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong các hợp tác xã nông nghiệp tại một số tỉnh của dự án
Ngoài ra, tổ chức Oxfam cần giúp đỡ các hợp tác xã sử dụng một số nền tảng ứng dụng chuyển đổi số và thành lập hợp tác xã cung ứng dịch vụ công nghệ cao trong lĩnh vực nông nghiệp.
Mặt khác, ông Nguyễn Ngọc Bảo cũng đề xuất tổ chức Oxfam cùng Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các đơn vị thiết kế xây dựng Đề án chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong khu vực hợp tác xã Việt Nam để huy động tài chính từ các tổ chức và quỹ quốc tế triển khai thực hiện đề án./.