Khởi nghiệp và những khó khăn hiện hữu
Khởi nghiệp đang là chủ đề nhận được nhiều quan tâm tại Việt Nam trong nhiều năm qua, nhất là trong bối cảnh quốc gia hội nhập mạnh mẽ với kinh tế thế giới. Khởi nghiệp được kỳ vọng sẽ tạo sự tăng trưởng kinh tế, tạo ra nhiều việc làm cho cộng đồng và xã hội. Trong đó, các tổ chức Đoàn thanh niên đóng vai trò nòng cốt để xây dựng tinh thần khởi nghiệp, tạo tính tiên phong, lan tỏa rộng khắp, đồng thời tạo lập môi trường thuận lợi để thúc đẩy, hỗ trợ thanh niên trong quá trình khởi nghiệp, đổi mới, sáng tạo.
Đối tượng thanh niên là người DTTS cũng không nằm ngoài phong trào đó. Tuy nhiên, thực tế khởi nghiệp của thanh niên DTTS trên cả nước nói chung hiện nay còn gặp nhiều khó khăn, thách thức.
Với đặc thù địa lý, nơi sinh sống của thanh niên DTTS thường là ở các vùng sâu, vùng xa, các địa bàn còn gặp nhiều khó khăn, trong khi, kinh tế còn phụ thuộc nhiều vào sản xuất nông nghiệp, nên đa phần các dự án khởi nghiệp của thanh niên DTSS tập trung chủ yếu vào lĩnh vực nông nghiệp, khai thác sẵn tiềm năng về đất, nước, nguồn giống, cây trồng… tại địa phương. Ý tưởng khởi nghiệp và hàm lượng ứng dụng công nghệ trong sản phẩm các dự án chưa cao.
Nhiều thanh niên DTTS khi khởi nghiệp đều tâm niệm rằng, họ vay vốn, đầu từ vào mô hình sản xuất, thu hút lực lượng lao động tại chỗ. Vì thế, thực tế, có rất nhiều mô hình kinh doanh nhỏ, manh mún, chỉ phần nào mang đến sự cải thiện cuộc sống cho chính gia đình họ.
Nhiều thanh niên khi bắt đầu khởi nghiệp mang tâm lý sợ rủi ro, thất bại và còn thiếu kiến thức, do mặt bằng chung về học vấn còn hạn chế. Hơn nữa, thanh niên DTTS ít có cơ hội tiếp cận với các thông tin, kiến thức mới mẻ. Việc khó khăn trong tiếp cận thông tin từ internet, từ các lớp học trực tuyến, các tài liệu online… cũng là rào cản đến thành công của họ.
Bên cạnh đó, khả năng tự lập và thích ứng với sự chuyển dịch nhanh của cơ cấu nền kinh tế thị trường, một bộ phận thanh niên gặp khó trong việc chọn ngành nghề kinh doanh, khả năng tổ chức, huy động vốn và các điều kiện cần thiết để đầu tư sản xuất còn hạn chế.
Trong khi đó, nguồn vốn cung ứng vay cho thanh niên nông thôn, vùng dân tộc thiểu số chưa thật dồi dào. Các chương trình, chính sách về hỗ trợ khởi nghiệp vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của các bạn trẻ, nguyên nhân là do thủ tục để tiếp cận các chính sách này còn quá rườm rà, chưa đủ sức hấp dẫn. Nhiều thanh niên khi bắt đầu khởi nghiệp mang tâm lý sợ rủi ro, thất bại.
Một số khảo sát về phong trào khởi nghiệp của thanh niên DTTS trên cả nước hiện nay cho thấy, ý thức khai thác cơ hội, tiềm năng để thoát nghèo, làm giàu trong thanh niên vùng DTTS đã được nung nấu, nhưng nhiều người vẫn còn loay hoay chưa tìm ra hướng đi.
Ứng dụng công nghệ để khởi nghiệp thành công
Mặc dù còn muôn vàn khó khăn, nhưng bằng sự sáng tạo và khát khao lập thân, lập nghiệp, những thanh niên DTTS vẫn quyết tâm để khởi nghiệp, làm giàu, trở thành lực lượng nòng cốt, đóng góp tích cực cho công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế tại địa phương.
Lý Tá Giàng (SN 1994), lớn lên tại cao nguyên đá Đồng Văn (huyện Quản Bạ, Hà Giang) là một trong 62 huyện nghèo nhất Việt Nam. Học xong cấp 3, Giàng xin vào Hợp tác xã (HTX) cộng đồng Nậm Đăm chuyên trồng, chế biến một số loại dược liệu. Nhận thấy HTX Nậm Đăm và một số HTX quanh vùng còn hạn chế ở việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm. Bằng sự quyết tâm, Giàng thành lập Công ty Cổ phần Thảo dược Cao nguyên gồm 5 HTX.
Là người dân tộc Dao, thừa hưởng những tố chất trong việc bốc thuốc, thảo dược để trị bệnh, Giàng đã bắt tay vào xây dựng quy trình trông dược liệu, thực phẩm… Lúc đầu, công việc này gặp rất nhiều khó khăn. Địa hình cao nguyên, núi đá, lượng mưa có khi 1.400mm vào tháng 7, nhưng nước nhanh chóng rút vào các hang động ngầm nên cao nguyên luôn thiếu nước trầm trọng, gieo trồng không dễ dàng chút nào. Những người trồng cấy phải nghiên cứu kỹ sức chịu đựng, giá trị thích ứng của từng loại thuốc với kiến tạo dày công. Kết quả, Lý Tá Giàng đã thành công.
Quảng cáo các sản phẩm trên Facebook để tiếp cận khách hàng (Ảnh: FB công ty).
Công ty Cổ phần Thảo dược Cao nguyên của Giàng chịu trách nhiệm phân phối sản phẩm của 5 HTX dược liệu với 200 sản phẩm. Trong đó, mặt hàng phổ biến là cao atiso, cao mạnh gân hoạt cốt, trà gừng, trà giảo cổ lam, hạt y dĩ… cung cấp cho thị trường Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và đã tham gia Hội chợ hàng Việt Nam chất lượng cao.
Công ty cũng cập nhật kịp thời xu hướng bán hàng online thông qua các website, fanpage, facebook… nên các sản phẩm được phổ biến rộng rãi, người tiêu dùng đón nhận, tin tưởng đặt hàng. Nhờ đó, doanh thu của công ty đã có sự tăng trưởng.
Một gương mặt thanh niên DTTS khởi nghiệp thành công nhờ ứng dụng công nghệ, chính là anh Đinh Thế Ngữ Tôn, dân tộc Mường, ở xóm Đồng Chũi, xã Tân Vinh, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình với giải Nhất cuộc thi "Ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo thanh niên tỉnh Hòa Bình lần thứ II" năm 2019.
Đinh Thế Ngữ Tôn được biết đến, là gương mặt xuất sắc đại diện cho tinh thần khát vọng khởi nghiệp của tuổi trẻ huyện Lương Sơn, khi giành giải Nhất cuộc thi "Ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo thanh niên tỉnh Hòa Bình lần thứ II" năm 2019, với Dự án "Du lịch trải nghiệm Happy Farm" do Tôn làm trưởng nhóm.
Không dừng lại ở ý tưởng, Tôn cùng nhóm bạn đã quyết tâm hiện thực hóa từng nội dung dự án. Để hiện thực hóa Dự án cần đến số vốn lên đến 3 tỷ đồng. Dù rất khó khăn, nhưng quyết tâm thực hiện Dự án, nhóm của Tôn đã tìm cách huy động bằng các nguồn vốn vay từ gia đình, ngân hàng chính sách, thanh niên lập nghiệp.
Đinh Thế Ngữ Tôn chia sẻ: Nội dung cốt lõi của dự án, là kết hợp hài hòa giữa sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, với hình thức du lịch trải nghiệm (vừa trải nghiệm thực tế vừa trải nghiệm trên nền tảng công nghệ số).
Khách hàng của Happy Farm sẽ được thuê 1 phần diện tích đất để tự sản xuất; hoặc thuê người chăm sóc, được tư vấn sử dụng phần mềm trồng rau ảo thu hoạch thật. Với ứng dụng thông minh được cài trên smartphone, người dùng lựa chọn trồng các loại rau, sau đó, hàng ngày có thể ghé qua vườn rau online để kiểm tra, gửi các yêu cầu tưới nước, nhổ cỏ…
Làng nông nghiệp công nghệ cao tại Hòa Bình (Ảnh: Facebook Happy Farm)
Còn đối với hoạt động du lịch trải nghiệm nông nghiệp kết hợp kỹ năng sống - trọng tâm của Happy Farm sẽ triển khai trong giai đoạn 2. Happy Farm sẽ được đầu tư đồng bộ, quy hoạch thành 6 khu du lịch trải nghiệm, hướng tới nhóm khách hàng tiềm năng là học sinh các cấp và người dân sinh sống khu vực thành thị.
Triển khai từ năm 2018, sau 3 năm thành lập, dự án khởi nghiệp của chàng trai 9x người Mường trở thành mô hình trồng rau công nghệ cao lớn nhất huyện Lương Sơn, với tổng diện tích hơn 10 ha. Sản phẩm của HTX đều đạt tiêu chuẩn VietGAP, có thể truy xuất nguồn gốc, giá bán trên mạng internet.
Có thể thấy, với những ứng dụng về công nghệ, cùng tư duy sắc bén, tại chính nơi chôn nhau cắt rốn của mình, nhiều thanh niên DTTS đã thay đổi tư duy và phương thức làm ăn để tạo lập một cuộc sống khá giả, văn minh hơn.
Để phong trào khởi nghiệp của thanh niên DTTS phát triển và thành công hơn, các địa phương cần nâng cao nhận thức của thanh niên về sự cần thiết của khởi nghiệp đối với chính bản thân và cộng đồng thông qua các phương tiện thông tin đại chúng và qua các chương trình hoạt động đoàn thanh niên tại địa phương. Đồng thời, tăng cường đào tạo về mô hình khởi nghiệp, kiến thức về khởi nghiệp cho từng lĩnh vực cụ thể, đặc biệt là về khoa khọc, công nghệ.
Cùng với tiềm năng là các nông sản bản địa, thì hiện nay thanh niên DTTS khi khởi nghiệp cũng có nhiều thuận lợi khi nhận được sự ưu tiên rất lớn từ các chương trình, dự án hỗ trợ thanh niên DTTS khởi nghiệp của Đảng, Nhà nước, của các bộ, ngành, đoàn thể. Bởi thế, thành công sẽ không phải là điều quá khó đối với những người dám quyết tâm tạo ra sự thay đổi.
