Trong cuộc sống ngày nay, điện thoại di động trở thành một vật dụng không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Từ những đứa trẻ còn bi bô cho đến những người già tay run mắt kém sử dụng điện thoại di động, và giới trẻ ngày nay càng không thể tách rời khỏi điện thoại di động.
Nhưng không có công nghệ nào trên thế giới là trường tồn. Đối với các sản phẩm công nghệ, việc liên tục cập nhật đã giúp cho chất lượng cuộc sống của chúng ta tiếp tục được nâng cao. Vậy một ngày nào đó, điện thoại di động sẽ bị thay thế bởi sản phẩm khác?
Niềm đam mê đã biến mất
Như những năm trước, các hội nghị điện thoại rầm rộ lần lượt bắt đầu đổ bộ từ tháng 8 khi sức nóng dần dịu đi, đối với những tín đồ điện tử, đây là khoảng thời gian nhộn nhịp nhất trong năm.
Cách đây không lâu, Xiaomi Mi MIX4 đã được công bố với các công nghệ mới như camera ẩn dưới màn hình, bộ xử lý Snapdragon 888 mới nhất của Qualcomm và thân máy hoàn toàn bằng gốm độc đáo.
Công nghệ đột phá này lẽ ra phải trở thành chủ đề bàn tán của cư dân mạng, nhưng hầu hết các cuộc thảo luận về hội nghị Xiaomi trên Internet đều tập trung vào một số cụm từ vàng mà CEO Lei Jun thông báo.
"3 năm sau Xiaomi sẽ là số một", "Tôi không phải thiên tài, cũng không là công dân kiểu mẫu, càng không phải một 'tù trưởng chiến tranh'. Tôi chỉ là một kỹ sư bình thường đang theo đuổi ước mơ và làm những gì mình thích"...
Hội nghị sản phẩm Honor diễn ra ngay sau đó, và mẫu điện thoại hàng đầu Honor Magic 3 cũng trở thành tâm điểm của hội nghị.
Màn hình 6,78 inch, độ phân giải 1.344 pixel và trang bị chip Snapdragon 888, bộ máy ảnh "Eye of the Muse", màn hình làm mới 120 Hz được chứng nhận HDR10 có bản chất cong. Đây cũng là điện thoại thông minh đầu tiên chạy trên nền tảng Snapdragon hỗ trợ đồng nhân dân tệ kỹ thuật số. So với phiên bản trước, quả thực Magic 3 có nhiều đột phá về phần cứng và phần mềm.
Tuy nhiên, nhiều người nhận xét rằng sản phẩm chủ lực của Honor chỉ có những đổi mới công nghệ mờ nhạt, nhưng giá cả lại tăng đều đặn.
Trước đây, sau mỗi buổi họp báo của các ông lớn, dù bạn là dân công nghệ, dân văn phòng hay người bán hàng thì ai ai cũng đều túm tụm thảo luận những tính năng mới của các sản phẩm sắp lên kệ.
Nhưng không biết từ khi nào, "dịp trọng đại chưa từng có" này cũng từ từ biến mất, không nói lời từ biệt, tất cả mọi người đều như im lặng hơn.
Mọi người dường như không còn quan tâm đến điện thoại di động. Điều gì khiến chủ đề về điện thoại di động dần biến mất khỏi cuộc trò chuyện sau bữa tối?
Phóng viên Sina đã đến thăm một cửa hàng Xiaomi và trò chuyện với một vài khách hàng trong cửa hàng.
 |
| Ảnh: Sina |
"Tại cuộc họp báo, chính ông Lei Jun đã nói: 'Đừng mua MIX4 nếu bạn có yêu cầu cao về ảnh selfie', đối với tôi, Xiaomi vẫn thiếu đổi mới", theo Xiaobo, người chưa bao giờ bỏ lỡ bất kỳ buổi ra mắt sản phẩm điện tử nào.
"Tôi không quan tâm lắm đến cuộc họp báo. Trừ khi tôi muốn đổi điện thoại di động".
"Tôi không hiểu về hiệu suất, tôi chỉ nghĩ rằng Xiaomi Mi MIX4 quá đắt nếu bắt đầu ở mức giá gần 5.000 NDT. Tôi nhớ rằng Xiaomi luôn được biết đến với tính hiệu quả về chi phí. Với mức giá cao như vậy, tôi thà mua điện thoại của Huawei hoặc Apple".
Ngành công nghiệp điện thoại di động đang suy giảm
Với sự phát triển của công nghệ truyền thông từ 1G đến 5G, điện thoại di động cũng đã trải qua quá trình thay đổi từ tập trung vào chức năng sang tập trung vào thông minh. Các lô hàng điện thoại di động toàn cầu cũng đang tăng lên qua từng năm, và sau khi đạt đỉnh vào năm 2017, chúng bắt đầu giảm dần.
Kể từ năm 2012, các mẫu điện thoại thông minh mới ở Trung Quốc cũng duy trì xu hướng giảm theo từng năm, từ 3905 mẫu mới vào năm 2012 xuống chỉ còn 462 mẫu mới trên thị trường vào năm 2020.
Khung cảnh các thương hiệu khác nhau cạnh tranh để giành được thành công cũng đã trở thành lịch sử.
Trong những năm gần đây, mức độ tập trung của ngành công nghiệp điện thoại thông minh có xu hướng ngày càng tăng, từ năm 2015 đến năm 2020, ngành công nghiệp điện thoại thông minh CR5 của Trung Quốc (Apple, Huawei, VIVO, OPPO, Xiaomi) đã tăng lên qua từng năm, từ 59,7% năm 2015 lên 96,5% vào năm 2020.
Thị trường điện thoại thông minh đã dần trưởng thành và bão hòa.
Năm 2018, khi lượng xuất xưởng trên thị trường điện thoại thông minh toàn cầu bắt đầu sụt giảm.
Từ sự sụt giảm trong các lô hàng điện thoại di động toàn cầu, sự suy giảm hiệu quả hoạt động của các công ty trong chuỗi ngành, sự chuyển đổi ngành dịch vụ của Apple, cho đến sự phát triển kinh doanh đa ngành của Xiaomi, một loạt thay đổi này đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ thay thế điện thoại thông minh so với điện thoại di động truyền thống, và sự biến mất của thị trường dựa trên tỷ lệ người dùng.
Nói cách khác, không gian đổi mới và không gian thị trường của điện thoại thông minh không còn nhiều.
Những thay đổi về nhu cầu và công nghệ
 |
| Ảnh: Sina |
Thị trường luôn thay đổi, và sự thay đổi này có thể đến từ tác động của nhu cầu hoặc từ sự thay đổi của công nghệ.
Có phải nhu cầu sử dụng điện thoại di động của mọi người không còn tăng cao, hay sự đổi mới công nghệ không thể thúc đẩy mong muốn thay thế điện thoại của người tiêu dùng, hay cả hai đều đã thay đổi? Điều gì đã gây ra tình trạng suy giảm của ngành?
Khi giới thiệu dòng Magic 3, Honor tiết lộ sự tự tin tấn công thị trường cao cấp của họ đến từ hiểu biết sâu sắc về người tiêu dùng, chuyển hóa sức mạnh của khoa học và công nghệ thành sức mạnh sản phẩm mà người tiêu dùng cần nhất và mong đợi nhất.
Do đó, sự ra đời của mỗi đổi mới công nghệ không phải là sự cải tổ và cải cách theo kiểu "mơ tưởng" từ góc độ của nhà sản xuất, mà bắt đầu từ nhu cầu của người dùng, mang lại những đổi mới chức năng thực sự có nhu cầu và có thị trường.
Tuy nhiên, thực tế có phải như vậy không?
Tỷ lệ thâm nhập của điện thoại thông minh đã tăng nhanh chóng sau năm 2010 và yếu tố thúc đẩy cốt lõi là tạo ra nhu cầu mới bằng cách dựa vào nâng cấp công nghệ và đổi mới liên tục các chức năng để thúc đẩy doanh số bán hàng.
Nhưng hiện nay, sự phát triển của điện thoại di động dường như đã bước vào giai đoạn nút thắt cổ chai (bottleneck).
So với điện thoại di động, máy tính bảng có màn hình lớn hơn, vừa có chức năng nghe gọi, vừa có thời lượng pin khỏe hơn. Hầu như tất cả các chức năng của máy tính bảng có thể tốt hơn điện thoại di động, nhưng chỉ vì kích thước lớn và không tiện mang theo nên nó không quá phổ biến.
Lợi thế về tính nhỏ gọn và tính di động của điện thoại di động tuy nhiên lại trở thành trở ngại hạn chế sự phát triển của điện thoại di động. Giới hạn kích thước vật lý kìm hãm hiệu suất của điện thoại di động ở mức độ nhất định.
Trong những năm gần đây, việc cải thiện hiệu suất của điện thoại di động hầu như chỉ xoay quanh nâng cấp chip, cải tiến độ phân giải và tăng số lượng camera.
 |
| Màn hình iPhone lớn hơn qua các năm. Ảnh: Zohmo |
Màn hình điện thoại di động chuyển từ viền hẹp sang màn hình tai thỏ, màn hình giọt nước sang màn hình đục lỗ, trong khi màn hình gập và camera dưới màn hình dường như là sự thỏa hiệp cuối cùng.
Chip điện thoại di động đã phát triển từ 28nm cách đây vài năm lên 3nm ngày nay, nhưng quy trình sản xuất chip không thể nhỏ vô hạn do những hạn chế của nguyên lý vật lý. Do đó, không có nhiều cơ hội để cải tiến chip điện thoại di động.
Đối với người dùng thông thường, chức năng camera của điện thoại di động được quan tâm nhất cũng vậy, muốn nâng cao chất lượng ảnh chụp thì cần khẩu độ lớn hơn (aperture) và không gian chụp ảnh rộng hơn. Tuy nhiên, kích thước của ống kính điện thoại hiện nay đã chiếm một phần lớn trong toàn bộ điện thoại di động, điều này đã bóp chặt không gian của pin và bo mạch chủ, không thể tăng lên được nữa.
Nói cách khác, sự đổi mới của công nghệ điện thoại di động ở giai đoạn này giống như đổi mới " mộng mơ" từ góc độ của nhà sản xuất, hơn là nhu cầu thực sự của người dùng.
Trong hai năm qua, tiềm năng của 5G là vô tận, đã có rất nhiều ứng dụng thực tế trong ngành công nghiệp, nhưng đối với người tiêu dùng hiện nay, giá trị hiện hữu của 5G còn rất mơ hồ.
Theo quan điểm của người dùng, điện thoại di động ngày nay càng ngày càng mạnh mẽ và bền hơn, việc sử dụng ba bốn năm cũng không thành vấn đề. Kết quả là, nhu cầu thay thế không còn mạnh mẽ. Đối với hầu hết người dùng, nếu chỉ giới hạn trong việc cải thiện các thông số thì những chiếc điện thoại cũ vẫn có thể sử dụng được, và trải nghiệm khác biệt không quá rõ ràng, khó có thể thường xuyên kích thích nhu cầu thay thế của người dùng.
Đồng thời, giá tăng nhanh hơn so với hiệu suất cũng khiến người tiêu dùng nhạy cảm hơn với giá trong khi cân nhắc các yêu cầu về hiệu suất.
Tất cả những điều này đã làm giảm nhu cầu thay thế của người tiêu dùng. Kết quả là, chu kỳ mua trở nên dài hơn và tốc độ chậm lại, cuối cùng dẫn đến xu hướng thu hẹp trên thị trường.
Smartphone đi vào con đường suy giảm của PC?
 |
Nhìn vào toàn bộ quá trình phát triển của điện thoại di động, có một số điểm tương đồng với sự phát triển của PC.
Việc nâng cấp PC chủ yếu dựa vào việc cải thiện khả năng tính toán cốt lõi để nâng cao hiệu quả hoạt động dữ liệu, xử lý thông tin và các tác vụ khác của thiết bị đầu cuối.
Theo dữ liệu của Intel, chu kỳ thay thế của người dùng PC đã kéo dài từ 4 năm trước lên 6 năm, điều này đã dẫn đến sự sụt giảm doanh số PC toàn cầu trong những năm gần đây.
Tuy nhiên, dưới góc độ quá trình phát triển của các thiết bị máy tính bảng, nguyên nhân chính khiến doanh số thiết bị PC không tăng trưởng có thể không phải do thiếu các công nghệ mới và điểm nổi bật mới.
Tình trạng tương tự cũng đang diễn ra trên thị trường thiết bị máy tính bảng.
So với thiết bị PC, thiết bị máy tính bảng trẻ hơn nhiều, nhưng tốc độ phát triển nhanh chóng của thị trường đã đột ngột kết thúc trong vòng một vài năm. Tương tự, các thiết bị máy tính bảng mà đại diện là iPad vẫn đang trong quá trình đổi mới công nghệ và lặp đi lặp lại sản phẩm, nhưng rất khó để trở lại trạng thái đỉnh cao của những năm trước về doanh số trên thị trường.
Bất kể thiết bị PC hay máy tính bảng, nguyên nhân chính của việc doanh số không tăng trưởng có thể vẫn là do "đây là thời đại mà điện thoại thông minh đang chiếm ưu thế".
Tuy nhiên, những chiếc điện thoại thông minh từng tạo ra nhu cầu mới để thúc đẩy doanh số bán hàng bằng cách dựa vào nâng cấp công nghệ và đổi mới liên tục các chức năng dường như đã rơi vào tình trạng khó khăn tương tự.
Theo quan điểm hiệu suất, hiệu suất của điện thoại di động dần đi vào trạng thái cổ chai như PC, hiệu suất đã tăng 10 - 20% trong hai năm qua. Chỉ 3 năm trước, sự cải thiện hiệu suất của cả Android và Apple có thể đạt đến 30-50%.
Liệu điện thoại thông minh có bước vào xu hướng đi xuống của ngành công nghiệp PC trong những năm gần đây?
Với sự xâm nhập của Internet di động vào tất cả các khía cạnh của cuộc sống, chúng ta sử dụng điện thoại thông minh liên tục và không thể tách rời với điện thoại thông minh. Và đây chính là lý do tại sao điện thoại thông minh có thể chiếm lĩnh thị trường thiết bị PC và máy tính bảng ở một mức độ nhất định.
Với sự ra đời của kỷ nguyên 5G, ngành điện thoại di động một lần nữa mở ra cơ hội phát triển vượt bậc. Đồng thời, điện thoại di động phải đối mặt với cuộc khủng hoảng do thay đổi công nghệ mang lại.
Trong thời đại 4G, tổng doanh số bán điện thoại thông minh đã giảm mạnh, do 5G chưa xuất hiện trên điện thoại di động trong thời điểm hiện tại nên dù thị trường đã phục hồi được một thời gian nhưng nó vẫn không thể thay đổi xu hướng đi xuống.
Tuy nhiên, với tư cách là nền tảng của sự phát triển ứng dụng, 5G vẫn đang mở ra một tương lai tích cực hơn.
Trong tương lai gần, Internet of Everything (IoT) là một hướng phát triển tất yếu, và điện thoại di động đóng vai trò cánh cổng dẫn đến các thiết bị thông minh khác. Vì vậy, ngày càng nhiều nhà sản xuất điện thoại di động bắt đầu xây dựng hệ sinh thái thông minh của riêng họ.
Trong thời gian gần đây, nhiều nhà sản xuất điện thoại di động sẵn sàng tham gia vào lĩnh vực ô tô thông minh, điều này cho thấy các nhà sản xuất điện thoại di động có thể phát triển toàn diện trong tương lai, và điện thoại thông minh - cổng vào của Internet of Everything, có thể tiếp tục chiếm lĩnh cuộc sống.
Ngày nay, các sản phẩm thiết bị đầu cuối có chức năng điện thoại di động như đồng hồ thông minh và kính VR đã lần lượt ra mắt dù chúng vẫn chưa có tác động đáng kể đến điện thoại thông minh.
Tuy nhiên, với những đột phá liên tục về công nghệ và phát triển các chức năng của sản phẩm, tương lai ứng dụng 5G đang dần được hình thành và hình thức sản phẩm thiết bị đầu cuối cá nhân có thể sẽ trải qua những thay đổi chấn động.
Khi đó, các sản phẩm thiết bị đầu cuối di động hơn, tương tác hơn và giàu tính năng hơn như đồng hồ thông minh và kính VR có thể dần trở thành xu hướng chủ đạo.
Không có thiết bị nào có thể thay thế điện thoại thông minh hiện nay, nhưng điều đó không có nghĩa là ngày này sẽ không bao giờ đến.
Khi chúng ta ở trong thời đại Internet, vị thế của PC từng có vẻ không thể lay chuyển, nhưng với sự xâm nhập nhanh chóng của điện thoại thông minh, nhu cầu về PC phần lớn đã bị thay thế. Liệu tương lai smartphone có lặp lại vết xe của PC không?
Kết luận
 |
| Ảnh: Sina |
Khi mọi người vẫn đang đắm chìm trong "thời đại mà điện thoại thông minh thống trị" thì những xu hướng ngầm của thời đại mới đã sẵn sàng để di chuyển.
Trong 10 năm tới, có thể không chỉ điện thoại di động và các sản phẩm công nghệ khác sẽ bị đào thải, một số thay đổi sẽ vượt xa sức tưởng tượng của mọi người.
Dù tương lai có điều gì xảy ra và những thay đổi lớn lao như thế nào, tất cả chúng ta hãy chuẩn bị tinh thần để đối mặt với thách thức, lấy "cuộc sống mới" làm cơ hội và tin tưởng rằng sự phát triển của khoa học và công nghệ sẽ làm cho cuộc sống của chúng ta ngày càng tốt đẹp hơn.
Cuộc sống không ngừng thay đổi, khoa học kỹ thuật cũng không ngừng tiến bộ, đây là kết quả của sự đổi mới sáng tạo của con người. Tuy sự phát triển của khoa học công nghệ khiến điện thoại di động gặp khủng hoảng nhưng cũng mang đến những cơ hội phát triển chưa từng có.
Liệu sự phát triển của điện thoại thông minh có thể nắm bắt cơ hội, thoát khỏi thời kỳ suy thoái, trở lại ánh hào quang năm xưa hay không, chúng ta chỉ có thể chờ xem.
Theo Sina
