Trước thông tin Cục Hàng không Việt Nam yêu cầu triển khai sử dụng giấy tờ tích hợp trên ứng dụng VNeID để làm thủ tục hàng không, nhiều hành khách nội địa nghĩ đến viễn cảnh tới sân bay mà không cần mang căn cước công dân.
Quy trình tiện lợi này được các đơn vị quản lý sân bay hưởng ứng và khẳng định thí điểm trong thời gian tới. Tuy nhiên, việc cần nhiều điều kiện để trở thành hiện thực.
Thiếu quy trình, hạ tầng thiết bị
Nghị định 59/2022 của Chính phủ ra đời là hành lang pháp lý quan trọng để người dân có thể sử dụng app VNeID thay thế căn cước công dân. Nghị định này nêu rõ: “Tài khoản định danh điện tử hiển thị bằng ứng dụng VNeID của Bộ Công an. Nếu tài khoản định đanh điện tử ở mức độ 2, sẽ được coi là thẻ Căn cước công dân cho công dân Việt Nam".
| Tài khoản định danh mức 2 đã có sẵn trên ứng dụng VNeID của công dân, nhưng vẫn chưa thể sử dụng tại sân bay. Ảnh: Ngọc Tân. |
Tuy nhiên, việc thiếu quy trình hướng dẫn đang khiến cho nhiều hành khách đã có tài khoản định danh điện tử mức độ 2 nhưng vẫn không biết phải sử dụng tại sân bay như thế nào.
Trao đổi với Zing, ông Tô Tử Hùng, Trưởng phòng An ninh Hàng không (Cục Hàng không), cho biết sẽ có ít nhất 3 việc cần làm trước khi chính thức sử dụng tài khoản định danh mức 2 thay thế giấy tờ đi máy bay.
Thứ nhất, Bộ GTVT cần sửa đổi quy định về danh mục các loại giấy tờ hợp lệ để làm thủ tục hàng không. Quy định hiện hành đang yêu cầu giấy tờ "là bản chính và còn giá trị sử dụng", đồng nghĩa giấy tờ "bản điện tử" trong "ví giấy tờ" của VNeID chưa được chấp nhận.
Thứ 2, cơ quan quản lý tài khoản định danh điện tử (Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội - C06) cần có hướng dẫn cụ thể về quy trình "xác thực điện tử" cho hành khách tại sân bay.
Với giao diện tài khoản định danh điện tử là mã QR, sân bay cần có hạ tầng kỹ thuật (máy đọc mã QR) để xác thực. Hiện, các đơn vị tại sân bay không thể tự mua sắm và lắp đặt các máy móc này khi chưa được Bộ Công an phê duyệt.
Thứ 3, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) và các hãng hàng không cần chủ động biên soạn quy trình tiếp nhận, xác thực tài khoản định danh điện tử của hành khách đi máy bay và trình lên để cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Trao đổi với Zing, lãnh đạo ACV cho biết trước mắt sẽ triển khai thí điểm sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 tại sân bay Nội Bài, hướng tới áp dụng rộng rãi. Tuy nhiên, vướng mắc hiện nay là nhà chức trách hàng không vẫn yêu cầu hành khách phải xuất trình căn cước công dân trước khi lên máy bay.
Cần hướng dẫn đầy đủ
Khi nghiên cứu các tài liệu hướng dẫn xác thực điện tử của cơ quan công an, Cục Hàng không nhận thấy 2 vướng mắc.
Thứ nhất, văn bản 1101/BCA-QLHC của Bộ Công an nêu rõ: "Khi chủ thể danh tính điện tử sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 trong các hoạt động, giao dịch điện tử thì có giá trị tương đương với việc xuất trình giấy tờ, tài liệu đã được tích hợp vào tài khoản định danh điện tử".
Tuy nhiên, văn bản 1101 chỉ hướng dẫn trong các trường hợp thực hiện thủ tục hành chính. Cục Hàng không khẳng định việc phục vụ hành khách đi máy bay là hoạt động cung cấp dịch vụ, không phải thủ tục hành chính. Do đó, Bộ Công an cần nêu rõ văn bản 1101 có áp dụng với dịch vụ hàng không hay không.
Vướng mắc thứ 2 liên quan đến Điều 5, Khoản 2 của Nghị định 59/2022/NĐ-CP quy định cơ quan Nhà nước, tổ chức cung cấp dịch vụ công khai thác thông tin trong hệ thống định danh và xác thực điện tử qua ứng dụng VNelD bằng thiết bị, phần mềm đáp ứng yêu cầu kỹ thuật do Bộ trưởng Công an hướng dẫn.
Cục Hàng không cho rằng trong các giao dịch về thủ tục hàng không, chỉ có lực lượng kiểm soát an ninh hàng không là thực thể được cung cấp dịch vụ công, đủ điều kiện xác thực điện tử cho “Tài khoản định danh điện tử mức độ 2” trên VNeID.
Các hãng hàng không - là tổ chức thương mại - chưa được phép khai thác thông tin trong hệ thống định danh và xác thực điện tử. Do đó, hãng bay sẽ vẫn cần hành khách xuất trình thẻ căn cước công dân tại khâu check-in và cửa ra máy bay.
Điều này dẫn tới việc hành khách được "miễn" xuất trình căn cước công dân ở khâu này nhưng vẫn phải trình ra ở khâu khác. "Việc triển khai xác thực điện tử cho tài khoản định danh điện tử mức độ 2 trên VNeID cần có sự hướng dẫn và cho phép của Bộ Công an để hành khách không cần mang theo thẻ căn cước công dân nữa", Cục Hàng không kiến nghị.