| Kiểm tra diễn biến rừng trên bản đồ vệ tinh. |
Xã Nậm Tha (huyện Văn Bàn) có hơn 3.000 ha rừng tự nhiên. Địa hình hiểm trở nên việc tuần tra, bảo vệ rừng gặp nhiều khó khăn. Từ khi chuyển đổi số trong hoạt động lâm nghiệp, công tác quản lý, bảo vệ rừng tại đây thuận lợi hơn nhiều. Anh Phạm Minh Tuấn, Trạm trưởng Trạm Kiểm lâm xã Nậm Tha cho biết: Từ khi được trang bị phần mềm theo dõi diễn biến rừng đến nay, công tác tuần tra, quản lý và bảo vệ rừng hiệu quả hơn. Trước đây, việc phát hiện một đám cháy rừng thường muộn vì chỉ dựa vào dấu hiệu nhận biết là khói phát ra bằng mắt thường, khi đó, nhiều đám cháy đã lan rộng, khó trong công tác chữa cháy. Hiện nay, việc cảnh báo, phát hiện cháy được vệ tinh giám sát 24/24 giờ, báo trực tiếp về điện thoại di động của cán bộ kiểm lâm và từng thành viên tổ bảo vệ rừng. Chúng tôi dựa vào vị trí điểm nghi cháy trên bản đồ để xác minh và kịp thời triển khai công tác phòng cháy, chữa cháy.
Huyện Văn Bàn có hơn 85.000 ha rừng, trong đó hơn 22.000 ha rừng đặc dụng, 42.000 ha rừng phòng hộ, diện tích còn lại là rừng trồng. Do địa bàn rộng, địa hình phức tạp, lực lượng mỏng, gây khó khăn cho công tác quản lý, bảo vệ rừng. Trước đây, muốn theo dõi những diễn biến của rừng, lực lượng kiểm lâm thường phải tổ chức các đợt kiểm tra tại hiện trường. Công việc này đòi hỏi nhiều thời gian, công sức nhưng hiệu quả lại không cao, việc xác minh một số vụ việc liên quan đến diễn biến của rừng còn bỏ sót, nhầm lẫn.
Để khắc phục khó khăn trên, đầu năm 2021, Hạt Kiểm lâm huyện Văn Bàn đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số vào quản lý, bảo vệ rừng, trong đó tập trung nguồn lực trang bị các phần mềm chuyên dụng như Hotspot LCA, VTools Survey… để xác minh, thu thập thông tin biến động rừng tại hiện trường.
Ông Trần Công Tưởng, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Văn Bàn cho biết: Qua ảnh vệ tinh và các phần mềm hỗ trợ, nếu rừng có biến động sẽ đổi màu trên hệ thống, chúng tôi sẽ khoanh vùng xác định vị trí, phân tích, đánh giá hiện trường trước khi đi kiểm tra. Đây là những công cụ hỗ trợ đắc lực giúp chúng tôi nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu công việc.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, bảo vệ rừng, từ năm 2021 đến nay, Hạt Kiểm lâm huyện Văn Bàn đã phát hiện gần 200 điểm cháy, trong đó 3 vụ cháy rừng nhỏ trên địa bàn 2 xã Võ Lao, Nậm Tha đã được chữa cháy kịp thời, còn lại là các điểm cháy do người dân đốt nương đã được lực lượng kiểm lâm địa bàn giám sát.
Đưa vào sử dụng từ cuối năm 2020, phần mềm cảnh báo cháy rừng sớm Hotspot LCA được lực lượng kiểm lâm tỉnh ứng dụng và phát huy hiệu quả trong việc phát hiện, xử lý các vụ cháy rừng. Với phần mềm này, mọi thông tin, dữ liệu về rừng sẽ được số hóa vào phần mềm thông qua internet và được kết nối với điện thoại di động của lực lượng kiểm lâm, lãnh đạo chính quyền sở tại.
Hoạt động của ứng dụng Hotspot LCA sẽ theo dõi diễn biến rừng trên địa bàn dựa vào nguồn ảnh vệ tinh của NASA, tự động lọc ra các điểm nghi cháy, loại bỏ các điểm nghi cháy ở các vị trí không có rừng. Tại điểm nghi có cháy rừng, thiết bị tự động đối chiếu với dữ liệu bản đồ hiện trạng rừng, đồng thời xác định tọa độ gửi đến máy điện thoại của cán bộ kiểm lâm và chính quyền địa phương. Thông tin từ ứng dụng Hotspot LCA giúp cơ quan chức năng phát hiện sớm các điểm cháy, từ đó xác minh và có phương án phòng cháy, chữa cháy kịp thời. Phần mềm này đã được ứng dụng tại tất cả các hạt kiểm lâm trên địa bàn tỉnh.
Ông Nguyễn Quang Vĩnh, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm Lâm tỉnh cho biết: Tỷ lệ phát hiện đám cháy qua hệ thống Hotspot LCA chính xác trên 90%. Trong năm 2021, phần mềm này đã phát hiện hơn 1.000 điểm nghi cháy rừng trên toàn tỉnh, qua kiểm tra thực tế, lực lượng chức năng đã xử lý kịp thời, nên số vụ cháy rừng và diện tích rừng thiệt hại do cháy giảm.
Còn phần mềm vTools Survey được sử dụng trên điện thoại thông minh và máy tính bảng cũng mang lại hiệu quả lớn trong hỗ trợ quản lý, tuần tra rừng. Ứng dụng này đưa bản đồ hiện trạng rừng vào điện thoại, xác định vị trí người dùng, ranh giới các tiểu khu, chụp hình có tọa độ, quay phim, sử dụng điện thoại như một thiết bị GPS. Ưu điểm của phần mềm này là luôn cập nhật thông tin cụ thể vị trí, loại rừng, tên từng chủ rừng, số điện thoại, góp phần nâng cao hiệu quả kiểm tra, hướng dẫn chủ rừng thực hiện phương án phòng cháy, chữa cháy tại các khu rừng có nguy cơ cháy cao. Nhờ ứng dụng này, cán bộ kiểm lâm, lực lượng tuần tra bảo vệ rừng thuận tiện hơn trong việc ghi chép, thu thập dữ liệu, lưu trữ hình ảnh, giám sát hoạt động tuần tra bảo vệ rừng. Ngoài ra còn hỗ trợ chức năng chụp ảnh, thể hiện rõ thời gian, tọa độ điểm ảnh, giúp việc theo dõi số lượng nhân viên trong đợt tuần tra chính xác hơn.
Hiện nay, lực lượng kiểm lâm vẫn tương đối mỏng, mỗi cán bộ kiểm lâm phải chịu trách nhiệm cả nghìn ha rừng. Chính vì vậy, việc chuyển đổi số, ứng dụng các phần mềm quản lý hiện đại, tiên tiến đã góp phần giảm tải cho lực lượng, góp phần bảo vệ tài nguyên rừng.