- Ông Jacques Morriset - chuyên gia kinh tế trưởng của World Bank nhận định Việt Nam sẽ cần phải làm nhiều hơn nữa nếu muốn trở thành cường quốc kỹ thuật số như mục tiêu đặt ra trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội được Đại hội Đảng XIII thông qua vào tháng 2/2021. Theo đó, Chính phủ cần tập trung giải quyết ba thất bại của thị trường bằng những giải pháp thông minh.
Mặc dù chuyển đổi kỹ thuật số sẽ tạo ra nhiều việc làm mới, những công việc này sẽ đòi hỏi nhiều kỹ năng mới. Có thể kỳ vọng thị trường lao động sẽ điều chỉnh dần dần do nhu cầu cao về lao động có kỹ năng sẽ làm tăng mức lương tương đối, từ đó khuyến khích người lao động và doanh nghiệp tăng đầu tư vào giáo dục và đào tạo.
Tuy nhiên, kinh nghiệm quốc tế đã chứng minh rằng người lao động có thể không có thông tin, hoặc nguồn lực tài chính để đầu tư vào con đường học vấn dài hơn.
Ở các quốc gia thành công, chính phủ đã giải quyết thất bại này của thị trường bằng cách loại bỏ các trở ngại pháp lý đối với dịch chuyển lao động; cung cấp thông tin cho người lao động về các xu hướng và nhu cầu của thị trường lao động để họ biết khi ra quyết định.
Cùng với đó, nâng cao chất lượng các chương trình giáo dục kỹ thuật và dạy nghề; cũng như hỗ trợ các doanh nghiệp và người lao động về tài chính khi học những kỹ năng mới.
Thứ hai, phải đảm bảo khu vực tư nhân trong nước luôn năng động vì chu kỳ đổi mới trong nền kinh tế kỹ thuật số rất ngắn.
Để giữ cho khu vực tư nhân năng động và có động lực áp dụng công nghệ mới, chính phủ cần đảm bảo duy trì sự cạnh tranh khi một số thị trường gần như bị thống trị một cách tự nhiên bởi những doanh nghiệp hàng đầu về kỹ thuật số do nắm giữ bí quyết, có tác động ngoại lai mạng lưới và lợi thế về quy mô.
undefined
Ông Jacques Morriset lưu ý Việt Nam cần có chính sách để giảm bớt các rào cản gia nhập, và tăng cường các quy định pháp lý để tránh việc lạm dụng.
Đồng thời, ở khía cạnh khác, các cơ quan chức năng cần hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp trong nước và các nhà đầu tư nhỏ và có tài năng đang gặp khó khăn về tài chính bằng việc cung cấp cho họ nhiều phương án tài trợ.
Thứ ba, Việt Nam cần tạo điều kiện cho việc tiếp cận dữ liệu và thông tin.
Theo định nghĩa, đây là một hàng hóa công vì lợi ích của việc chia sẻ thông tin thường cao hơn chi phí thu thập thông tin đó. Chính phủ có thể nâng cao khả năng tiếp cận thông tin bằng cách liên thông cơ sở dữ liệu của các cấp, các ngành và thông qua sáng kiến dữ liệu mở, trong đó có việc chia sẻ dữ liệu công trực tuyến theo cách thân thiện với người dùng.
Chính phủ cũng có thể khuyến khích khu vực tư nhân thu thập và chia sẻ dữ liệu vì các công cụ và nền tảng kỹ thuật số mới đã làm giảm sự độc quyền của Nhà nước. Tất cả những hoạt động này cũng nên tính đến quyền riêng tư và bảo mật của dữ liệu và người dùng dữ liệu.
Vị chuyên gia kinh tế trưởng của World Bank nhấn mạnh, điều quan trọng là Việt Nam cần hết sức cẩn trọng để không tạo ra những thất bại mới, cũng như can thiệp có mục tốt nhưng sai lầm, dẫn tới hậu quả là làm trầm trọng hơn thay vì giải quyết những biến dạng của thị trường.
“Về nguyên tắc, các giải pháp của Chính phủ cần được xây dựng và thực hiện trong mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với khu vực tư nhân và đảm bảo tính minh bạch tối đa nhằm tránh bị các thành phần nhà nước hoặc tư nhân lợi dụng”, ông Jacques Morriset đề xuất.
Lâm Nghi