“Đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong nền kinh tế nhanh hơn khi bộ phận lớn người tiêu dùng đang có xu hướng ưa thích thanh toán không tiền mặt. Khoảng 78% người tiêu dùng này sẽ tiếp tục sử dụng các phương thức thanh toán kỹ thuật số kể cả khi đại dịch kết thúc và duy trì thành thói quen lâu dài.”
Nội dung trên được bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa Việt Nam và Lào thông tin tại hội thảo “Phát triển ngân hàng thông minh trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045,” ngày 18/11 - do Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với các ban, bộ, ngành Trung ương tổ chức.
Ít tiền mặt trong ví hơn
Bà Dung cho biết theo khảo sát của Visa, số lượng giao dịch tiền mặt của người tiêu dùng trung bình đã giảm kể so với trước thời điểm dịch bệnh COVID-19 và được kỳ vọng sẽ còn tiếp tục giảm trong tương lai.
Cụ thể, có ít nhất 3 trong số 5 người tiêu dùng Việt Nam cho biết mang ít tiền mặt trong ví hơn so với trước đây. Lý do chính là họ đã quen với việc thanh toán bằng thẻ và các phương thức không chạm tới tiền mặt. Tại báo cáo, người tiêu dùng cho biết xu hướng chuyển sang không dùng tiền mặt nhờ sử dụng thẻ là 65% và ví điện tử là 70%.
Theo ước tính của Visa, số lượng giao dịch thanh toán tiền mặt trung bình trước thời gian xảy ra đại dịch COVID-19 là 6,8/10 lần giao dịch và hiện nay đã giảm xuống còn 5,4 lần.
Việc người tiêu dùng chuyển đổi hình thức thanh toán sang không dùng tiền mặt sẽ mang lại nhiều lợi ích cho xã hội và cộng đồng nhất là trong bối cảnh dịch bệnh (như giảm nguy cơ trộm cắp, ít rắc rối hơn và ngăn ngừa sự lây lan của mầm bệnh).
Bà Dung dự báo các loại hình dịch vụ có xu hướng được người tiêu dùng lựa chọn chuyển sang thanh toán không dùng tiền mặt, sẽ bao gồm thanh toán hóa đơn, mua hàng trong siêu thị và du lịch nước ngoài (khi ngành du lịch được phục hồi sau hậu COVID-19).
“Do đó, các doanh nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh thương mại điện tử và thanh toán điện tử có thể tiếp tục hoạt động kinh doanh của mình trong tương lai (kể cả khi không còn bị tác động bởi các yếu tố như giãn cách xã hội và biện pháp phòng, chống dịch). Bên cạnh đó, các cơ quan chính phủ là những bên thúc đẩy hình thức thanh toán kỹ thuật số đã thấy hiệu suất tăng lên,” bà Dung nhận định.
“Vaccine công nghệ” dẫn dắt
Đồng tình với quan điểm trên, đại diện Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank), ông Phùng Duy Khương, Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc Khối Khách hàng cá nhân nhấn mạnh “vaccine công nghệ” làm thay đổi hành vi khách hàng thời COVID-19.
Ông Khương cho biết với sự phát triển không ngừng trong lĩnh vực công nghệ thông tin, thói quen và hoạt động tài chính trong xã hội đang biến đổi từng ngày. Tính đến cuối năm 2021, 70 triệu dân Việt Nam (từ 15 tuổi trở lên) đã trở thành “khách hàng số - digital customer.”
Khẳng định những lợi ích thiết thực từ hoạt động chuyển đổi số mang lại, ông Khương dẫn chứng sản phẩm vay thế chấp nhà online tại ngân hàng. Trong sản phẩm này, khách hàng là người chủ động thiết kế phương án vay mua bất động sản. Cụ thể, họ chỉ cần nhập đủ thông tin và hình ảnh. Sau đó 3 phút, khách hàng sẽ nhận được thông tin về khả năng vay vốn của mình.
Theo phương thức phục vụ truyền thống trước đây, ông Khương cho biết thời gian định giá trực tiếp tài sản phải mất từ 1-2 ngày cộng thêm các loại chi phí thực hiện. Sau đó, các cán bộ tín dụng còn phải lập tờ trình và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Khách hàng cũng phải đến chi nhánh ngân hàng hoàn thiện thủ tục, ký hồ sơ giải ngân và tổng số thời gian sẽ mất khoảng 2 tuần làm việc. Song với phương thức số hóa, hoạt động định giá tự động sẽ cung cấp kết quả ngay lập tức và hoàn toàn miễn phí, khách hàng chỉ cần tự nhập thông tin và nhận kết quả phê duyệt. Bên cạnh đó, khách hàng cũng được hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ, ký hồ sơ theo hình thức trực tuyến và tổng thời gian rút ngắn xuống chỉ còn 1 tuần làm việc.
“Trong sản phẩn này, các khâu phê duyệt khoản vay, soạn thảo hợp đồng được hoàn toàn tự động, nhờ đó không chỉ tiết kiệm lớn về chi phí thời gian và tài chính, mà hoạt động kinh doanh của ngân hàng không gián đoạn. Ngân hàng có thể phục vụ khách hàng ngay cả khi chính quyền địa phương tiến hành các biện pháp giãn cách xã hội do dịch bệnh trong thời gian qua,” ông Khương nói.
Sớm hoàn thiện chính sách
Tại hội thảo, tiến sỹ Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 đã nêu rõ một trong ba nhiệm vụ trọng tâm trong thực hiện các chủ trương, chính sách là phát triển kinh tế số. Trong đó, lĩnh vực ngân hàng, tài chính được xác định là một trong ngành ưu tiên và tiên phong.
Tuy nhiên trên thực tế, để thúc đẩy chuyển đổi số đạt được mục tiêu đề ra trong Nghị quyết 52 yêu cầu các vấn đề về thể chế, chính sách cần tiếp tục được hoàn thiện. Cụ thể, các quy định không chỉ tập trung hoàn thiện trong lĩnh vực thanh toán truyền thống như trước đây, mà cần hoàn thiện chính sách cũng như tạo ra môi trường vừa cạnh tranh đồng thời hợp tác cùng phát triển giữa các ngân hàng thương mại với các công ty công nghệ tài chính (Fintech) và các doanh nghiệp công nghệ lớn.
“Các mô kinh doanh tài chính mới này không chỉ đặt ra các khuôn khổ thử nghiệm có kiểm soát mà đòi hỏi các cơ quan chức năng cần sớm hoàn thiện các văn bản quy định pháp luật, đặc biệt là Luật giao dịch điện tử cũng như các khuôn khổ pháp luật khác. Tiến trình này yêu cầu trong thời gian tới cần có những sự triển khai mạnh mẽ hơn, để tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật cho chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính nói chung cũng như là thúc đẩy cho phát triển ngân hàng thông minh nói riêng,” ông Hiển nói./.