Diễn biến trên xảy ra ngay sau khi Liên minh châu Âu (EU) hoàn thiện kế hoạch loại bỏ công nghệ dùng nhiều năng lượng.
Giới chức EU và các nhà hoạt động môi trường ở Zeewolde có một điểm chung: đều đang tìm kiếm năng lượng sạch giá cả phải chăng trong bối cảnh châu Âu khủng hoảng năng lượng, không có thiện cảm với hạ tầng công nghệ tiêu thụ quá nhiều điện
Các trung tâm dữ liệu phục vụ hàng loạt ứng dụng được sử dụng bởi hàng triệu người dân châu Âu cần rất nhiều điện và nước. Ước tính đến năm 2030, trung tâm dữ liệu sẽ chiếm 3,2% nhu cầu năng lượng EU.
Hiện tại EU đang chịu áp lực giảm nhu cầu năng lượng đặc biệt là khí đốt. Nước cũng dần trở thành nguồn tài nguyên khan hiếm, mùa hè 2022 nóng nhất lịch sử khiến mực nước một số tuyến đường thủy châu Âu hạ xuống mức kỷ lục.
Ủy ban châu Âu dự định công bố một kế hoạch chỉ rõ tác động môi trường của các trung tâm dữ liệu. Theo bản dự thảo, đến năm 2025 trung tâm dữ liệu cũng phải có nhãn thể hiện chi tiết mức điện nước tiêu thụ giống như tủ lạnh hay máy giặt.
Mùa hè khô nóng khiến càng thêm căng thẳng
Tranh luận về nhu cầu năng lượng của các trung tâm dữ liệu không phải mới, nhưng lại trở nên gay gắt hơn khi biến đổi khí hậu khiến châu Âu phải đối mặt với mùa hè khô nóng hơn.
Trung tâm dữ liệu Meta dự tính thiết lập tại Zeewolde nhận phải chỉ trích lấy đi năng lượng sạch mang lại lợi ích cho cư dân. Theo nhà hoạt động địa phương Susan Schaap: “Họ đang mua năng lượng xanh với giá rất rẻ. Họ mua điện từ các cánh đồng điện gió vốn rất có ý nghĩa cho người dân Hà Lan mà nay lại được chuyển cho một trung tâm dữ liệu”.
Vì nhiệt độ cao bất thường tại Anh vào tháng 7 vừa qua, hai đơn vị làm mát tại trung tâm dữ liệu thuộc sở hữu công ty công nghệ Oracle gặp sự cố ngừng hoạt động buộc một phần hạ tầng này phải tắt để bảo vệ thiết bị. Trung tâm dữ liệu Google tại Anh cũng gặp chuyện tương tự.
Hệ thống công nghệ thông tin của hai bệnh viện hàng đầu London (Anh) gặp sự cố khiến hàng loạt cuộc phẫu thuật bị hủy, việc hẹn khám bệnh phải hoãn lại.
Chuyên gia Richard Clifford thuộc công ty tư vấn Keysource đánh giá các trung tâm dữ liệu đang gặp phải điều kiện hoạt động chưa từng có trước đây. Nếu nhiệt độ vượt quá mức thiết kế của trung tâm dữ liệu, mỗi một độ vượt ngưỡng có thể làm giảm 10 - 15% dung lượng lưu trữ.
Để khắc phục cái nóng, các trung tâm dữ liệu tại Anh cử nhân viên dùng nước phun mát thiết bị làm mát trên mái, trong lúc người dân trên khắp châu Âu phải chịu cảnh cúp nước định kỳ.
Phó giáo sư Landon Marston (Đại học Bách khoa Virginia) cho biết năng lượng và giá cả là hai yếu tố luôn được tính đến khi chọn vị trí thiết lập trung tâm dữ liệu, tuy nhiên một vài năm qua yếu tố nguồn nước bắt đầu đóng vai trò lớn.
Năng lượng và nước có liên hệ với nhau, đặc biệt trong công tác làm mát. Hầu hết năng lượng cấp cho trung tâm dữ liệu đều được dùng cho loạt máy chủ, lượng lớn máy chủ hoạt động sản sinh nhiệt nên cần được làm mát. Nếu sử dụng công nghệ làm mát bằng không khí thì cần đến năng lượng, còn sử dụng công nghệ làm mát bằng hơi nước (tiết kiệm năng lượng hơn) thì cần đến nước.
Thông thường sẽ tồn tại xung đột: nếu trung tâm dữ liệu dùng nhiều nước hơn thì cần ít năng lượng hơn và ngược lại. Nhưng hiện tại cả hai nguồn tài nguyên đều thiếu hụt.
Nỗ lực thay đổi
Các đơn vị vận hành trung tâm dữ liệu nói rằng hạ tầng này đã xanh và hiệu quả hơn bằng cách thay loạt cơ sở vật chất cũ kém hiệu quả, chẳng hạn máy chủ riêng lẻ. Tập hợp máy chủ về một điểm giúp tiết kiệm năng lượng.
Chính phủ Hà Lan lên kế hoạch cắt giảm đáng kể số lượng trung tâm dữ liệu: giảm từ hơn 60 điểm xuống còn 4 trung tâm lớn.
Nhiều “ông lớn” công nghệ Mỹ đang vận hành hàng loạt trung tâm dữ liệu lớn, gồm cả Google và Meta, cũng cam kết chỉ dùng năng lượng xanh cho hạ tầng này.