Bất chấp TikTok bị cấm, các ứng dụng Trung Quốc cực kỳ phổ biến ở Mỹ

Ứng dụng Trung Quốc bùng nổ tại Mỹ

Trong vài năm nay, TikTok của ByteDance đã trở thành tâm điểm của các nhà lập pháp và quan chức tình báo vì lo ngại ứng dụng này có thể được sử dụng để theo dõi người Mỹ. Những mối quan tâm đó đã trở thành tâm điểm trong suốt 5 giờ đồng hồ chỉ trích CEO của TikTok vào tháng 3 vừa qua.

Nhưng trong khi TikTok là ứng dụng thu hút sự chú ý, thì các ứng dụng khác của Trung Quốc gặp vấn đề tương tự cũng đang trở nên phổ biến rộng rãi ở Mỹ.

Những lo ngại về ByteDance phần lớn xuất phát từ luật an ninh quốc gia cho phép Chính phủ Trung Quốc có quyền truy cập vào một lượng lớn thông tin kinh doanh nếu họ tuyên bố là vì mục đích an ninh quốc gia. Các quan chức tình báo và các nhà lập pháp Hoa Kỳ lo ngại rằng chính phủ Trung Quốc có thể truy cập hiệu quả bất kỳ thông tin nào mà các công ty ứng dụng có trụ sở tại Trung Quốc đã thu thập từ người dùng Mỹ, từ địa chỉ email, sở thích của người dùng cho đến giấy phép lái xe.

Nhưng điều đó dường như không ảnh hưởng đến nhiều người tiêu dùng, vì một số ứng dụng có trụ sở tại Trung Quốc vẫn đang bùng nổ ở Mỹ.

Ví dụ, ứng dụng mua sắm Temu, thuộc sở hữu của PDD Holdings có trụ sở tại Trung Quốc, có vị trí thứ hai trên Apple App Store trong số các ứng dụng miễn phí tính đến cuối tháng 5. Nó cũng giữ vị trí thứ 12 trong số các nhà bán lẻ hiện đại trong mùa lễ năm 2022 về số lượng khách truy cập duy nhất vào trang web của mình, đứng đầu các cửa hàng như Kohl’s, Wayfair và Nordstrom. Theo Insider Intelligence, công ty cũng ghi nhận khả năng hiển thị trên TikTok nhờ sự phát triển của công ty.

Trong khi đó, các ứng dụng CapCut và TikTok thuộc sở hữu của ByteDance giữ vị trí thứ 4 và thứ 5 trên bảng xếp hạng App Store. Thương hiệu thời trang nhanh Trung Quốc Shein giữ vị trí thứ 14.

Và từ cuối tháng 3 đến đầu tháng 4, sau phiên điều trần của Giám đốc điều hành TikTok trước Quốc hội, Lemon8 của ByteDance, đã đạt gần 1 triệu lượt tải xuống ở Mỹ, Insider Intelligence đã báo cáo dựa trên dữ liệu từ Apptopia. Đó là một ứng dụng có điểm tương đồng với Pinterest và Instagram của Meta.

Các ứng dụng này chia sẻ một số tính năng khiến Chính phủ Hoa Kỳ lo lắng về TikTok, bao gồm cả việc liệu một số công ty này có bảo vệ đầy đủ dữ liệu người dùng Hoa Kỳ khi hoạt động bên ngoài Trung Quốc hay không (TikTok đã nhấn mạnh rằng thông tin người dùng Hoa Kỳ chỉ được lưu trữ trên các máy chủ bên ngoài Trung Quốc).

Giống như TikTok, các ứng dụng này thu thập thông tin người dùng, có thể phân tích xu hướng sở thích của họ và sử dụng thuật toán để nhắm mục tiêu người tiêu dùng bằng các sản phẩm hoặc thông tin có khả năng khiến họ tương tác với dịch vụ.

Nhưng các chuyên gia về Trung Quốc và mạng xã hội cho biết có những điểm khác biệt quan trọng giữa các ứng dụng này và TikTok, điều này có thể giải thích cho việc Hoa Kỳ tương đối ít chú ý đến chúng. Trong số những đặc điểm quan trọng nhất, đó là quy mô hiện diện của các ứng dụng này ở Hoa Kỳ.

TikTok so với các ứng dụng Trung Quốc khác

Ngay cả khi những ứng dụng phổ biến của Trung Quốc phát triển, cơ sở người dùng tại Hoa Kỳ của chúng vẫn bị lấn át bởi lượng khán giả khổng lồ tại Hoa Kỳ của TikTok với 150 triệu người dùng hoạt động hàng tháng.

Ví dụ, ứng dụng gần với TikTok là Lemon8, ước tính có khoảng 1,8 triệu người dùng hoạt động hàng tháng ở Mỹ, theo Apptopia.

Trong khi TikTok đã có 415 triệu lượt tải xuống ở Mỹ kể từ khi ra mắt tại đây, CapCut có 99 triệu, Temu 67 triệu và Lemon8 sở hữu 1,2 triệu lượt tải xuống, theo Apptopia.

Chỉ Shein vượt qua TikTok về số lượt tải xuống trong nhóm ứng dụng này, mặc dù ứng dụng này ra mắt từ năm 2014 - sớm hơn rất nhiều ở Mỹ so với TikTok. Ứng dụng của Shein có 855 triệu lượt tải xuống ở Mỹ kể từ khi ra mắt, mặc dù Apptopia ước tính chỉ có khoảng 22 triệu người dùng hoạt động hàng tháng.

Bà Lindsay Gorman, thành viên cấp cao về các công nghệ mới nổi tại Liên minh Bảo mật thuộc Quỹ Marshall của Đức cho biết: “Một ứng dụng có một nghìn hoặc thậm chí một triệu người dùng ở Hoa Kỳ không gây ra mối đe dọa an ninh mạng phổ biến giống như một ứng dụng có 100 triệu người dùng”.

Jasmine Enberg, nhà phân tích về truyền thông xã hội tại Insider Intelligence, cho biết: “Trong số các ứng dụng được tải xuống nhiều nhất luôn có các ứng dụng dựa trên nền tảng Trung Quốc như Temu và CapCut. Và sau đó, tất nhiên, có sự phát triển sớm của Lemon8, điều này cho thấy nhu cầu đối với các ứng dụng Trung Quốc ở Mỹ vẫn đang tăng lên”.

Đối với các ứng dụng thương mại điện tử, nguy cơ phát tán thông tin sai lệch có hại có thể không cao như trên dịch vụ truyền thông xã hội. Một nền tảng thương mại điện tử như Temu hoặc Shein có thể là một nền tảng ít khả thi hơn để truyền bá so với một ứng dụng video như TikTok.

Tuy nhiên, Hoa Kỳ có lý do để lo ngại. Một báo cáo gần đây của CNN cho thấy công ty “chị em” của Temu là Pinduoduo, một ứng dụng mua sắm phổ biến ở Trung Quốc, có chứa phần mềm độc hại. Công ty mẹ của cả hai ứng dụng, PDD Holdings, đã không trả lời yêu cầu bình luận. Nhân viên nghiên cứu tại Ủy ban Đánh giá Kinh tế và An ninh Hoa Kỳ-Trung Quốc đã chỉ ra báo cáo đó khi đánh giá rủi ro dữ liệu của Temu.

Tạo ứng dụng thay thế

Đối mặt với những lo ngại về an ninh quốc gia đối với TikTok, các nhà lập pháp đã xem xét một số đề xuất có thể dẫn đến lệnh cấm. Nhưng các nhà phê bình lo ngại một số giải pháp được đề xuất có thể tạo ra những hậu quả không lường trước được. Và một số người cho rằng giải pháp dài hạn hiệu quả nhất để hạn chế việc sử dụng các ứng dụng Trung Quốc có thể là thúc đẩy một môi trường cho các ứng dụng thay thế mạnh mẽ phát triển.

Có lẽ dự luật nổi bật nhất có thể dẫn đến lệnh cấm TikTok ở Hoa Kỳ, Đạo luật Hạn chế, sẽ trao cho Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ quyền khuyến nghị cấm công nghệ đến từ một nhóm quốc gia đối thủ được chọn nếu họ xác định rủi ro là không đủ.

Mặc dù đề xuất này nhanh chóng thu hút được sự chú ý nghiêm túc đối với nhóm các nhà tài trợ nặng ký của nó, bao gồm Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mark Warner và thành viên xếp hạng truyền thông của tiểu ban Thương mại John Thune.

“Mặc dù tôi hiểu rằng người Mỹ thích sự tiện lợi của thương mại điện tử Trung Quốc và các công cụ sáng tạo của nhiều ứng dụng truyền thông Trung Quốc, nhưng chúng tôi phải tính đến thực tế là các công ty này cuối cùng phải tuân theo yêu cầu của chính phủ Trung Quốc”, ông Warner nói trong một tuyên bố.

Phát biểu trên podcast “Pivot” gần đây, ông Warner nhấn mạnh sự cần thiết của một cách tiếp cận dựa trên quy tắc có thể được duy trì về mặt pháp lý để đối phó với công nghệ từ các đối thủ nước ngoài. Ông cho biết ông rằng những lời chỉ trích về dự luật, bao gồm cả việc nó sẽ nhắm mục tiêu vào người dùng VPN cá nhân hoặc các công ty Hoa Kỳ kinh doanh tại Trung Quốc có thể bị cuốn vào hành động thực thi, là không hợp lệ, mặc dù ông sẵn sàng sửa đổi dự luật để thực hiện điều đó rõ ràng hơn.

Tuy nhiên, lệnh cấm TikTok sẽ có những tác động khác ở Mỹ, chẳng hạn như mang lại nhiều thị phần hơn cho những gã khổng lồ công nghệ hiện có ở Mỹ như Facebook và Instagram của Meta. Andy Yen, Giám đốc điều hành của Proton, công ty tạo ra dịch vụ email và VPN được mã hóa là người tích cực đề xuất cải cách chống độc quyền để tạo ra điều mà một số công ty coi là sân chơi bình đẳng hơn cho các nhà phát triển công nghệ ở Hoa Kỳ.

Yen cho biết giải pháp để tạo ra thị trường kỹ thuật số cạnh tranh hơn ở Mỹ không phải là cho phép các công ty Trung Quốc mạo hiểm hoạt động tràn lan, mà là “có một sân chơi bình đẳng có thể cho phép các công ty Mỹ hoặc công ty châu Âu cạnh tranh công bằng ở Mỹ”.

Đó là mục tiêu được chia sẻ bởi Jonathan Ward, một chuyên gia về Trung Quốc, người sáng lập công ty tư vấn Atlas Organization.

Ward nói: “Cách tốt nhất mà chúng tôi có thể làm là tạo ra các giải pháp thay thế. Bởi vì ngay cả khi những công ty này không bén rễ tại thị trường của chúng ta, ngay cả khi chúng ta có thể ngăn chặn thành công quyền truy cập của họ ở đây, như chúng ta đã làm với Huawei, thì họ vẫn có thể phát triển ở những nơi khác trên thế giới”.

Hồng Vân (Theo CNBC)